Bitcoin; 2009 yılında finans piyasalarına sunulan, Satoshi Nakamoto adını kullanan bir kişi/kişiler tarafından 2008’de geliştirilmiş kripto paradır. Açık kaynak kodlu yazılım olarak yatırımcıların kullanımına sunulan Bitcoin; merkeziyetsiz bir yapıya sahiptir. Yani herhangi bir merkez bankasına ya da tek bir yöneticiye bağlı değildir. Dünyanın en büyük dijital para birimi olan Bitcoin, aracılara gerek duymadan transfer edilebilen yüksek güvenlikli dijital varlıktır.
Bitcoin kapsamında gerçekleştirilen işlemler, kriptografi yardımıyla düğümler tarafınca doğrulanır ve blockchain’e (blok zincir) kaydedilir. Geleneksel finans ve yatırım araçlarının yerini hızla alan ve birçok kişi tarafından kullanılan bitcoin üzerinde birçok ülkede hukuki ve resmi çalışma yapılmaktadır. Nitekim, 8 Haziran 2021’de El Salvador senatosunda kabul edilen kanun tasarısıyla beraber Bitcoin resmi para birimi olarak kabul edilmiştir.
Bitcoin’in Tarihçesi
Bitcoin’in geliştiricisi ya da geliştiricilerinin Satoshi Nakamoto takma adını kullanması, finans teknolojilerinin geçmişte maruz kaldığı engellemelerin bir sonucu olarak yorumlanabilir. Zira, özellikle finansın dijitalleşmesi adına geliştirilen ve devrim niteliği taşıyan birçok teknoloji (Wei Dai B-Cash, Nick Szabo BitGold, David Chaum Digicash gibi) devletler tarafından engellenmiştir. Bu nedenle, Bitcoin geliştiricileri de bir takma ad kullanarak kimliklerini gizli tutma yolunu tercih etmiştir.
3 Ocak 2009 itibariyle hayata geçen Bitcoin ağının geliştiricisi Satoshi Nakamoto hakkında çeşitli tartışmalar mevcut. Kullanılan ismin bir kişiye ait gerçek bir isim, mahlas veya bir ekibe ait unvan olup olmadığı yönünde tartışmalar devam etmekte, bu konuda herhangi bir kesinliğe ulaşılamamaktadır. Genesis blokta belirtildiği üzere, üretilebilecek maksimum Bitcoin sayısı 21 milyon ile sınırlandırılmıştır. Tarihteki ilk Bitcoin transferi ise Satoshi Nakamato ile Hal Finney arasında gerçekleştirilmiştir.
Bitcoin kullanılarak yapılan ilk alışverişse 22 Mayıs 2010’da 10 bin Bitcoin karşılığında alınan bir pizza ile gerçekleştirilmiştir. 22 Temmuz 2013’te açıklanan istatistiklere göre dolaşımdaki toplam Bitcoin’in USD karşılığı 1,2 milyar dolardır. 26.07.2020’de açıklanan istatistiklere göre ise dolaşımdaki Bitcoin’in toplam değeri 182.967.290 dolardır. Yine açıklanan ve güncel olduğu iddia edilen istatistiklere göre, bugüne değin üretilmiş toplam Bitcoin miktarı 19.031.243’tür.
Bitcoin’in Avantajları ve Dezavantajları
Bitcoin teknolojisinin avantajları ve dezavantajları hakkında daha tutarlı bir değerlendirme yapabilmek için henüz erken olsa da başlıca avantajlarını şu şekilde sıralamak mümkün:
- Enflasyon oranı düşüktür.
- Güvenilir bir ödeme sistemidir.
- Gizlilik ön plandadır.
- Merkeziyetsiz yapıya sahiptir.
- Dışarıdan müdahale etmek oldukça güç ve maliyetlidir.
- Geleneksel finans yöntemlerine oranla daha pratik, hızlı ve ucuz transfer olanağı sunar.
Bitcoin kullanımının zamanla sistematik kazanması halinde avantajlarına dair daha isabetli çıkarımlar yapılabilir. Bunun yanı sıra, Bitcoin’in dezavantaj olarak değerlendirilen özelliklerine de değinmek gerekir. Buna göre, Bitcoin’in başlıca dezavantajları şunlardır:
- Fiyatlardaki radikal değişim,
- Özellikle belirli dönemlerde yatırım yapmanın yüksek riski beraberinde getirmesi,
- Alternatiflerine kıyasla daha yavaş işlem hızı ve kapasitesi,
- Blockchain teknolojisinin çalışması için gerekli enerjinin yüksek olması.
Bugün için Bitcoin’e dair dezavantaj olarak değerlendirilebilecek noktalar sıralandığı gibidir. Bitcoin kullanımı üzerinden yeterli bir zaman geçtikten sonra yeni dezavantajlar söz konusu olabilir.
Bitcoin Fiyatı Nasıl Belirlenir?
Bitcoin fiyatına etki eden birçok parametre mevcut. Fiyata etki eden parametreler ve diğer faktörler sonucunda Bitcoin fiyatından olumlu ya da olumsuz değişimler gerçekleşir. Piyasadaki birçok etkenin fiyat üzerinde değişiklik yarattığını belirtmekle birlikte, Bitcoin fiyatına etki eden başlıca faktörler şunlardır:
- Merkez bankasının faiz kararları,
- Küresel finansın durumu – ekonomik krizler,
- Jeopolitik gelişmeler,
- Piyasalardaki risk iştahı.
