Kripto para, kriptografi yardımıyla geliştirilmiş dijital bir ögedir. Standart finans sistemlerinin (merkezi bankacılık ve merkezi elektronik para sistemleri) aksine merkeziyetsizdir. Kripto paralar yatırımcıların kullanımına sunulduğu günden bu zamana değin hızla değer kazanmakta ve geleneksel finans anlayışında radikal bir değişikliğe sebep olmaktadır. Bugün, birçok yatırımcı kripto paralara özel ilgi göstermekte ve yatırımcılarının büyük çoğunluğunu kripto varlıklarda toplamaktadır.
Başarılı bir kripto para yatırımcısı olmak, hatalı veya ihmali işlemlerden ötürü telafisi güç zararlar yaşamamak için temel iktisadi bilgilerin yanı sıra dijital finansın bazı kurallarına ve kavramlarına hakim olmak gerekir. Dolaşımdaki arz ve toplam arz, her kripto varlık yatırımcısının mutlaka bilmesi gereken kavramlar arasındadır. Bu nedenle, bugün birçok kullanıcı “kripto paralarda dolaşımdaki arz ve toplam arz nedir?” sorusuna yanıt arar.
Kripto paralarda dolaşımdaki arz ve toplam arz nedir, sorusuna en yalın ve kısa haliyle; üretilen bir kripto paranın ne kadarının piyasada dolaşımda olduğu ve bir kripto paranın en fazla ne kadar üretilebileceğini ifade eder. Kripto paranın arz miktarı, ilgili varlığın değerine doğrudan etki eden başlıca faktörler arasında yer alır. Bu bakımdan, gerek kripto paraların toplam arzı gerekse dolaşımdaki arzından ne ifade edildiğini bilmek, bilinçli bir yatırımcı olmak adına önemlidir.
Kripto Paralarda Dolaşımdaki Arz ve Toplam Arz Arasındaki Fark
Kripto paralarda dolaşımdaki arz ve toplam arz nedir, sorusuna yanıt vermeden önce toplam arz ve dolaşımdaki arz kavramlarının birbirinden farklı anlamlar taşıdığını belirtmek gerek. Buna göre, bir kripto paranın dolaşımdaki toplam miktarı ve piyasaya sürülmemiş miktarının tamamına toplam arz; bir kripto paranın piyasada işlem gören, yani yatırımcıların satın alabildiği ve satabildiği toplam kripto para miktarına ise dolaşımdaki arz denir.
Kripto Paralarda Toplam Arz Nedir?
Bir kripto paranın tamamı piyasada işlem görmeyebilir. Biraz daha açmak gerekirse, bir kripto para biriminin toplam miktarının tamamı satın alınıp satışa sunulamayabilir, yani dolaşımda bulunmayabilir. Belirli bir kısmı dolaşımdayken, piyasalarda işlem görürken; belirli bir kısmı işlem görmeyebilir, yani dolaşımda olmayabilir. Bir kripto paranın toplam arzı dendiği zaman, ilgili kripto paranın dolaşımda bulunan, işlem gören toplam miktarın; dolaşımda bulunmayan, işlem görmeyen toplam miktarıyla toplamı, yani tamamı anlaşılmalıdır.
Kripto paranın dolaşımda bulunmayan miktarı üzerinde çeşitli işlemler yapılabilir. Örneğin, dolaşımda bulunmayan miktar kilitlenebilir ya da özel satış yoluyla belirli yatırımcılara satılabilir. Kripto para birimi, dolaşımda olmayan miktarlarından “değer” yönünden etkilenmez. Kripto para birimlerinin büyük çoğunluğunun toplam arzı belirsiz olmakla birlikte, Bitcoin gibi bazı kripto para birimlerinin toplam arzı sınırlandırılmıştır. Bitcoin’in azami toplam arzı 21 milyondur.
Kripto Paralarda Dolaşımdaki Arz Nedir?
Kripto para biriminin dolaşımda bulunan, yani yatırımcılar tarafından alınıp satılabilen miktarına “dolaşımdaki arz” denir. Dolaşımdaki arz miktarı kripto para borsalarında dolaşmakta, kullanıcılar tarafından alım – satım işlemlerine konu edilebilmektedir. Dolaşımdaki arzın ne anlama geldiğini de bu şekilde ifade etmiş olduk. Bu sayede, kripto paralarda dolaşımdaki arz ve toplam arz nedir? sorusuna yanıt arayan kullanıcılar ve yatırımcılar artık bu kavramların ne anlama geldiğini bilmekte.
Kripto paralarda “dolaşımdaki arz” kavramı yerine “sirkülasyondaki arz” kavramı da kullanılabilir. Sirkülasyondaki arz da aynı anlama gelmektedir. Yani, bir kripto paranın piyasada mevcut olan ve dolaşımda bulunan toplam kripto varlık miktarını ifade eder. Sirkülasyondaki kripto para arzı sabit değildir; zamanla artış ya da azalma gösterebilir. Söz gelimi, Bitcoin için öngörülen maksimum arz sayısına kadar dolaşımdaki arz artacak, maksimum düzeyde ise sabitlenecektir.
Kripto paralarda dolaşımdaki arz ile tam arz ya da maksimum arz kavramları birbirinden farklıdır. Maksimum arz ya da tam arz ifadesiyle kastedilen “mutlak stok”; dolaşımdaki arz kavramıyla kastedilen “mevcutta işlem gören” coin sayısını ifade eder. Buradan hareketle, kripto paralarda dolaşımdaki arz ve toplam arz nedir, sorusunu yanıtladıktan, bu kavramların ne anlama geldiğini ve farkını daha net anlamak adına formül şeklinde gösterelim:
Toplam Arz (Tam Arz – Maksimum Arz) = Dolaşımdaki (Sirkülasyonda Bulunan – Kullanıma Sürülen) Arz + Dolaşımda Bulunmayan (Kullanıma Sürülmemiş Olan) Arz
